Cách mạng tháng Tám thành công, ngòi bút tinh tường của Kim Lân về một vùng quê Bắc Bộ đã được dịp thăng hoa, ông trở thành một trong những nhà văn viết truyện ngắn hay nhất thời kỳ kháng chiến chống thực dân cứu quốc. Đề tài của ông gắn liền với những con người yêu nước, kiên trung và gan dạ.

Tác phẩm “Làng” được Kim Lân viết năm 1948 – thời kỳ đầu cuộc kháng chiến chống Pháp đã khắc họa nhân vật ông Hai với lòng yêu làng hòa tan trong tình yêu nước.

Trước hết, ông Hai là một người yêu làng, cái làng Chợ Dầu mà ông vẫn luôn tự hào, cứ rảnh là ông lại nghĩ đến nó. Cũng vì kháng chiến nên phải đi tản cư, ông Hai cứ đau đáu nhớ đến cái hồi mà còn được sống ở làng, cùng anh em làm việc.

Nhớ về làng, ông Hai thấy mình như trẻ ra, phải, cái niềm vui sướng trong lòng lúc nào cũng làm cho con người ta hừng hực sức sống. Ông Hai “muốn được về làng, muốn được cùng anh em đào đường, đắp ụ, xẻ hào, khuân đá.” Hàng loạt các câu cảm thán được sử dụng “Chao ôi! Ông lão nhớ làng, nhớ cái làng quá.

” Những ngày tháng còn được ở làng Chợ Dầu, ông Hai được làm những công việc góp sức cho kháng chiến nên thấy mình có ích cho làng, cho nước nên ông vui sướng lắm. Xa làng, đến nơi đất khách quê người, không còn được gắn bó nên nỗi nhớ cứ quẩn quanh bứt rứt không chịu được, đành phải lấy cái kỷ niệm một thời xoa dịu đi cái lòng yêu làng của ông.